در شیوه تربیتی‌ کودکتان هم «مهربان» و هم «محکم» باشید

 این‌روزها به هرجا که نگاه می‌کنیم، به‌نظر می‌رسد که در یک جهان به دور از هر نوع نزاکتی زندگی می‌کنیم؛ در کوچه و خیابان مردم با هم دعوا می‌کنند، افرادی که دیدگاه‌های مختلفی دارند در گفت‌وگوهای خود در شبکه‌های مجازی، به زبانی‌ دور از شأن و تمسخر با یکدیگر صحبت می‌کند. شاید تغییر رفتار بزرگسالان در این سناریوها کار بسیار دشواری باشد و شاید خیلی دیر شده باشد، اما این میان یک نقطه امیدبخش وجود دارد؛ نسل فرزندان‌مان.

 کودکان با این نیت به دنیا نمی‌آیند که بخواهند دیگران را مسخره کنند یا به آنها آسیب بزنند؛ درواقع آنها به شدت انسان‌های همدلی هستند. 

به‌خاطر همین است که آموزش و الگوسازی برای کودکان در ارتباط با اصول آداب و نزاکت، اهمیت فراوان دارد؛ اصولی مانند احترام به دیگران، ابراز همدلی، اعمال محدودیت‌ها و رفتار با دیگران از روی ادب و معرفت. در اینجا به برخی روش‌های آموختن و الگوسازی ادب و نزاکت به کودکان می‌پردازیم که باعث می‌شود آنها بتوانند جهان را به مکانی بهتر تبدیل کنند.

روش هایی برای تربیت کودک با ادب
مراقب رفتارتان باشید
سعی کنید خود و رفتارتان را ارزیابی و فرزندانتان را هم تشویق کنید تا این کار را انجام دهند. در واقع آنها را تشویق کنید تا به بچه‌هایی که در زمین بازی یا مدرسه تنها هستند و شاید کمی نیاز به محبت و هم‌نشینی دارند، توجه کنند. به آنها کمک کنید تا علائم احساسی را در دیگران ببینند و تشخیص دهند.

 برای مثال از یک آینه برای آزمایش حالت‌های صورت استفاده کرده و درباره احساسات متناظر با هم صحبت کنید، ‌به این ترتیب آنها می‌توانند زمانی که دیگران احساس غم یا ترس دارند، با آنها همدردی کرده و به آرامش دعوت‌شان کنند. با این کار می‌توانید به فرزندانتان بیاموزید که دیگران و احساسات  به اندازه خود آنها اهمیت دارند و باید به دیگران هم توجه داشت.

محدودیت تعیین کنید
بهترین راه برای نشان دادن احترام این است که در شیوه تربیتی‌تان هم «مهربان» و هم «محکم» باشید. مهربان بودن احترام‌تان را به کودک نشان می‌دهد و محکم بودن احترام‌تان را به آن‌چه که باید انجام شود.
 
بنابراین اگر کودک 2 ساله‌‌تان پایش را در سوپر مارکت به زمین کوبید و به هیچ‌کدام از تکنیک‌های تربیتی‌تان عمل نکرد باید چه‌کار کنید؟ مهربانانه اما محکم او را به بیرون و به داخل ماشین بیاورید. سپس یک مجله بردارید و بخوانید تا وقتی که کودک آرام شود. آن موقع آرام به او بگویید:» الان آماده‌ای که دوباره امتحان کنیم «و سپس دوباره با هم به فروشگاه بروید. در ‌‌نهایت او یاد می‌گیرد که بد خلقی این حقیقت را عوض نمی‌کند که خرید از فروشگاه باید تمام شود».

سعی کنید در اجرا و تحقق حرف‌هایی که می‌زنید، نمونه خوبی برای فرزند‌تان باشید

واقع‌بینی را به کودک آموزش دهید
کودکان به‌طور طبیعی نسبت به تفاوت‌ها، ‌حالت کنجکاوانه و تیزبین دارند. اما از طرفی از خط‌مشی شما هم پیروی می‌کنند: وقتی شما و فرزند‌تان کسی را می‌بینید که به‌طور بارزی با شما تفاوت دارد (فرقی نمی‌کند در عدم توانایی یا به لحاظ سنی یا هر ویژگی بارز دیگری) با واکنش آسان و آرام خود به او نشان دهید که این تفاوت‌ها به معنای این است که شما آنها را پذیرفته و درک کرده‌اید.

 اگر فرزند‌تان در این زمینه سوالی داشت، بسیار عادی و واقع‌بینانه به او پاسخ دهید، بی‌آنکه بخواهید به او خیره شوید یا به جایی اشاره کنید. سعی کنید به فرزندتان بیاموزید که انسان‌ها با هم متفاوت هستند  و باید به این  تفاوت‌ها احترام گذاشت

از واکنش بیش از اندازه اجتناب کنید
اگر کودک‌تان شما را زد و گفت «تو احمقی» سعی کنید ناراحت نشوید (در واقع شما می‌دانید که احمق نیستید)؛ کودکی که می‌خواهد جلب توجه کند ممکن است ناخوشایند‌ترین چیز‌ها را بگوید تا واکنش شما را برانگیزد و عصبانی‌تان کند. به جای عصبانی شدن با او چهره به چهره شوید و آرام اما محکم به او بگویید: «ما در این خانواده این‌طور برخورد و صحبت نمی‌کنیم».
 
سپس به او یاد بدهید چگونه چیزی که می‌خواهد را به شیوه‌ای محترمانه به دست بیاورد، برای نمونه بگویید: «وقتی می‌خواهی با تو بازی کنم، کافی است که مؤدبانه و قشنگ به من بگویی مامان می‌خواهم الان برایم کتاب قصه بخوانی ».

 از ادبیات محترمانه استفاده کنید
در برخی مواقع همین چیزهای کوچک هستند که اهمیت فراوانی پیدا می‌کنند.

کودکانی که یاد می‌گیرند «لطفا» و «دست شما درد نکنه» یا «اجازه هست» بگویند، فضایی توام با ادب و نزاکت را ایجاد می‌کنند که واکنش‌های مثبتی در افراد پیرامون آنها به‌همراه خواهد داشت.

از او بخواهید درخواست‌های خود را محترمانه و بدون ترس بیان کند و برای انجام این درخواست‌ها، از دیگران طلبی ندارد.

به او یاد دهید که دیگران موظف به انجام تمام درخواست‌های ما نیستند و اگر نتوانستند لطفی در حق ما بکنند، نباید خشمگین شویم و به شکلی مقابله‌جویانه برخورد کنیم. به‌علاوه تشکر کردن را به فرزندتان بیاموزید.

به او پاسخ‌های مؤدبانه بیاموزید
کودک‌تان می‌تواند رفتار خوب خود را از طریق احترام گذاشتن به دیگران نشان دهد. از‌‌ همان زمان که او توانست از طریق کلامی ارتباط برقرار کند، می‌تواند «بفرمایید» و «متشکرم» را نیز یاد بگیرد. به او توضیح دهید که زمانی که مؤدب است دوست دارید به او کمک کنید، اما زمانی که دستور می‌دهد دوست ندارید. دوباره باید تکرار کنیم، این که خود‌تان رفتاری محترمانه داشته باشید، از این که سخنرانی کنید مؤثر‌تر واقع خواهد شد.
 
خود‌تان واژه‌های بفرمایید و متشکرم را به طور مکرر به فرزند 2 ساله‌‌تان و دیگران بگویید؛ در این صورت او این واژه‌ها را به عنوان واژه‌هایی رایج در مکالمات روزمره خواهد آموخت و آن‌ها را هم در ارتباط با شما و هم در ارتباط با دیگران به کار خواهد برد.  

کودک‌تان می‌تواند رفتار خوب خود را از طریق احترام گذاشتن به دیگران نشان دهد

  
 از او در مشارکت‌های اجتماعی دعوت کنید
سعی کنید فرزندتان را در جریان خدمات اجتماعی در سنین پایین شرکت دهید. بچه‌ها دوست دارند به آنها مسئولیت‌های کوچکی داده شود که به‌راحتی قابل مدیریت باشد – این کار به آنها احساس کمال و غرور خواهد داد– و این رفتارها باعث می‌شود به دیگران کمک کرده یا فضای جامعه را بهتر کنند.

مثلا کودکان می‌توانند اسباب‌بازی‌ها یا لباس‌هایی را که دیگر استفاده نمی‌کنند برای اهدا به افراد نیازمند جمع‌آوری کنند. می‌توانند در روز جمع‌آوری زباله از ساحل، آشغال‌ها را از روی زمین بردارند. روش‌های زیادی برای شرکت و حضور در جامعه وجود دارد، با این کار فرزندتان یاد می‌گیرد که این همان کاری است که یک شهروند خوب انجام می‌دهد.

الگوی خوبی برایش باشید
سعی کنید در اجرا و تحقق حرف‌هایی که می‌زنید، نمونه خوبی برای فرزند‌تان باشید. هیچ‌کس قدیس و کامل نیست اما تلاش در این زمینه نشان می‌دهد که شما باور دارید این مسئله مهم و ارزشمند است و کودک‌تان هم آن را یاد می‌گیرد.

با زیرسازی درست در خانه، بچه‌های امروز می‌توانند جهانی به‌مراتب قابل‌تحمل‌تر و پربارتر در آینده بسازند. اگر وعده‌ای می‌دهید به آن عمل کنید تا فرزندتان پایبندی به قول‌های خود را از شما بیاموزد و به آن وفادار باشد.

چه‌کار می‌توانید بکنید؟
ما در کل احترامی که از کودکان‌مان انتظار داریم را خودمان به آن‌ها نشان نمی‌دهیم. ما سر در گم می‌شویم، زیرا بیشتر در روش تربیت‌ کودک، احترام را با ترس یکی می‌دانیم. من به پدرم احترام می‌گذارم، زیرا می‌دانم اگر این کار را نکنم کتک می‌خورم؛ این احترام نیست، ترس است!
 
پس به جای ترساندن روش دیگری را پیش بگیرید. بیایید از گوش دادن شروع کنیم. شاید مشکل باشد صبورانه صبر کنیم یک کودک 2 ساله گفته خود را به پایان برساند، اما این کار ارزشمند است. در سطح و اندازه او پایین بیایید، در چشمانش نگاه کنید و بگذارید او بداند که به آن‌چه که می‌خواهد بگوید علاقه دارید. این بهترین راه برای این است که به او آموزش دهید با دقت به شما گوش دهد.

منبع:

bartarinha.ir

fardanews.com

بیتوته

هرگز نبايد برای بچه‌اي كه پرخاشگري فيزيكي دارد ,تنبیه بدنی در نظر گرفت

اگر شما هم سريال شمعدوني را دنبال می کردید، حتما با «عرشیا» كودك خردسال اين مجموعه آشناييد؛ زلزله‌اي شش ساله كه نه تنها پدر و مادرش بلكه جماعتي از فاميل را روي انگشت كوچکش مي‌چرخاند. تصورش سخت است اگر كودكي با تمامي اين ويژگي‌ها در خانه تك‌تك ما باشد با این وجود اگر شما هم در خانه ورژني كوچك از اين زلزله يعني عرشياي سريال شمعدوني داريد، بايد كمي نگران شويد.

اگر كودكي داريد كه احترام بزرگ‌ترش را رعايت نمي‌كند و با تقليد رفتار و گفتار او قصد تحقير بزرگ‌ترش را دارد، اگر كودكي داريد كه عمو، خاله يا دايي‌اش را با نام كوچك صدا مي‌كند يا رازهاي شما را با ديگران به اشتراك مي‌گذارد، بايد كمي نگران شويد و به روش تربيتي‌تان شك كنيد. در اين پرونده به شما مي‌گوييم كه چطور با اصلاح شيوه تربيتي خود از يك عرشياي زلزله يك كودك مودب و جنتلمن بسازيد.

زندگي در دنياي پرمشغله و پيچيده امروز گاهي ما را از برخي از جنبه‌هاي مهم زندگي و كودكان‌مان غافل مي‌كند و سر بزنگاه ما را در چنان سردرگمي غرق مي‌كند كه به‌سادگي نمي‌توانیم راه درست را از نادرست تشيخص دهیم. يكي از اين جنبه‌ها غفلت در انتخاب صحيح شيوه‌هاي تربيتي مدرن يا بي‌تفاوتي نسبت به اين روش‌هاست. رويارويي با كودكاني كه به اصطلاح در زمره نسل جديد جاي مي‌گيرند و رفتاري آزار‌دهنده دارند، بسيار دشوار است؛ نسلي كه به اعتقاد بزرگ‌ترهاي‌شان از ادب و نزاكت بويي نبرده و مدام پيكان بزرگ‌تر‌ها پيشاني‌شان را نشانه گرفته است؛ نسلي كه چشم، گوش و حواسش به رفتار، گفتار و سكنات بزرگ‌ترهايش بوده و آنها را الگوي رفتاري خويش قرار داده است. پس نمي‌توان اين‌چنين بي‌محابا انگشت اشاره را به سوي آنها گرفت و از نقش كليدي والدين غافل شد. در اين مطلب دكتر كتايون خوشابي، فوق‌تخصص روانپزشكي كودكان درباره شيوه‌هاي صحيح تربيتي، تنبيه و تشويق و تاثيرگذاري والدين در تربيت كودكان با شما صحبت مي‌كند.

تشخيص كودكي كه ادب و احترام را در مقابل بزرگ‌ترها به جا نمي‌آورد و در مقايسه با همسالان خود پرخاشگري كلامي دارد، چندان سخت نيست اما صرف اينكه كودكي يكي، دو بار پا را از دايره قرمزي كه والدين و عرف جامعه برايش تعيين كردند، بيرون گذاشت دليل آن نيست که برچسب بي‌ادبي را به پيشاني‌اش بچسبانيم. دكتر  خوشابي، فوق تخصص روانپزشكي كودكان در اين‌باره مي‌گويد: «بچه‌هايي كه معمولا مرز را در ارتباط با بزرگسالان رعايت نمي‌كنند و به بزرگسالان به‌خصوص والدين‌شان توهين مي‌كنند و كودكاني كه دست روي والدين بلند مي‌كنند يا فحاشي و توهين‌هايي كلامي دارند و حين عصبانيت به پدر و مادر حمله مي‌كنند يا به افراد ديگر دست‌درازي مي‌كنند را تحت عنوان كودكاني كه درست تربيت نشده‌اند مي‌توان نام برد.

هميشه پاي والدين در ميان است
كودكاني كه در گروه كودكان بي‌ادب قرار مي‌گيرند و به قول دكتر خوشابي در گروه كودكاني كه درست تربيت نشده‌اند هستند، قطعا از بدو تولد با اين مشكل متولد نشده‌اند. پيدا كردن ريشه‌ها و منشاء اين بي‌ادبي چندان دشوار نيست. والدين تنها بايد كمي بيشتر به رفتار و كردار خود مسلط باشند و سنجيده‌تر عمل كنند. دكتر خوشابي در اين باره مي‌گويد: «اين كودكان معمولا حاصل روش‌هاي تربيتي نادرست والدين هستند؛ پدر و مادرهايي كه روش‌هاي فرزندپروري آنها سهل‌گيرانه است. كودكان در اين روش‌ها احترام گذاشتن به بزرگ‌تر‌ها را ياد نمي‌گيرند و محدوده‌هاي مربوط به سن‌ خودشان و والدين‌شان را نمي‌توانند به‌درستي رعايت كنند.

گام اول؛ انتخاب موضع درست در قبال فرزند
در يك روش تربيتي درست همان اندازه كه توجه، محبت و حمايت از طرف والدين نسبت به فرزندان وجود دارد، اعمال قدرت، كنترل و ديسيپلين هم بايد وجود داشته باشد. دكتر خوشابي  مي‌گويد: «زمان‌هايي كه لازم است پدر و مادر دوست فرزندشان باشند (زمان بازي كردن) مانند يك همسن با كودك بازي ‌كنند و در اين حالت از لحاظ قدرت فرقي بين والدين و كودك نيست. وقتي بچه كار درست يا نادرست مي‌كند، پدرو مادر بايد از موضع بالا بچه را مورد تنبيه يا تشويق قرار دهند و اين اصلا به معناي تنبيه بدني نيست. تشويق به معناي اينكه رفتار مطلوب كودك تقويت شود و استفاده از تنبيه به معناي اينكه رفتارهاي نامطلوب در كودك سرکوب شود.

گام دوم؛ پرهيز از تقسيم برابر قدرت
 در روش‌هاي فرزندپروري سهل‌گيرانه ارتباط والدين با كودكان‌شان مثل همسالان‌شان است. همان‌طور كه كودك ممكن است با همسال خودش به‌طور فيزيكي يا كلامي درگير شود، چون در اين روش فاصله‌اي به لحاظ سيستم قدرت بين فرزند و والدين وجود ندارد به همان صورت حد و مرز والدين توسط كودك شكسته مي‌شود و او براي خود جايز مي‌داند كه پدر و مادر را مانند همسالانش مورد توهين و تحقير قرار مي‌دهد. به گفته اين روانشناس كودك اشكال بزرگ در انتخاب روش‌هاي نادرست فرزندپروري والدين است. در حالي‌كه در روش‌هاي نوين فرزندپروري پدر و مادر به‌موقع كنترل كودك را در دست مي‌گيرند و به او اجازه نمي‌دهند از حد و مرز خودش سوءاستفاده و تجاوز كند.

وقتي از تنبيه و تشويق مي‌گوييم از چه حرف مي‌زنيم
وقتي از تشويق حرف مي‌زنيم، مقصودمان تشويق‌هاي كلامي و غيركلامي است. وقتي كودک رفتار مطلوبي دارد، والدين مي‌توانند از تشويق‌هاي غير كلامي (نگاه محبت‌آميز، خنديدن و نوازش كردن سر و...) يا از روش‌هاي كلامي (آفرين گفتن و تعريف كردن از كودك و به نوعي كارش را مورد تاييد قرار دادن) استفاده کنند كه اين موجب افزايش اعتماد به نفس كودك مي‌شود. گاهي هم تشويق‌هاي مادي مي‌تواند جايگزين اين تشويق‌ها شود مثل خريدن كتاب، اسباب‌بازي يا تشويق‌هايي مثل هديه دادن برچسب به كودك كه همه اينها مي‌تواند جزء رفتارهاي تشويقي مثبت باشد. اما در شرايطي كه كودك پدر و مادر را مورد توهين قرار مي‌دهد، پرخاش مي‌كند يا آنها را كتك مي‌زند بايد از روش‌هاي تنبيهي استفاده كرد که يكي از روش‌هاي تنبيهي محروم كردن كودك است.

در اين شرايط مي‌توان كودك را به مدت پنج دقيقه در اتاق ديگري بگذاريم تا تنها باشد. اين اتاق بهتر است اتاق خودش نباشد تا خودش را با وسايلش سرگرم کند. خيلي از خانواده‌ها اين روش را خشن و به معناي حبس كردن مي‌دانند در حالي كه اين روش به هيچ‌وجه معادل زنداني كردن كودك نيست. باید به كودك بگوييم به دليل رفتار بدت از حضور در جمع محرومي و پنج دقيقه هم اصلا زمان زيادي نيست. البته به ازاي هر سال یک دقيقه به زمان اضافه مي‌شود. حتي مي‌توانیم در اتاق را باز بگذاريم اما نبايد به او اجازه خروج دهيم و اگر بچه رعايت نكرد بايد در اتاق را ببنديم و پس از اتمام زمان والدين بايد به مدت 20 تا 30 دقيقه به كودك كم‌محلي كنند. 

 یکی از روش های تنبیه برای کودک محروم کردن است

چه تنبيهي موثر است؟
مهم نيست از چه روش تنبيهي استفاده مي‌كنيد؛ مثلا كودك را از اسباب‌بازي‌هايش دور مي‌كنيد يا او را از حضور در جمع محروم مي‌كنيد يا اجازه تماشاي كارتون را به خاطر رفتار بدش به او نمی‌دهید، مهم اين است كه تنبيه شما موثر باشد و او متوجه عملكردش شود. دكتر خوشابي در اين باره  مي‌گويد: «در شرايطي كه كودك نسبت به تنبيه‌ها واكنش نشان داد؛ مثلا اگر در مقابل محروميت پنج دقيقه‌اي از حضور در كنار والدين بي‌قراري كرد، تنبيه بايد ادامه پيدا كند. تنبيه در شرايطي تاثیرگذار است كه كودك از آن عبرت بگيرد. كودكي كه شاد و خندان از اتاق خارج مي‌شود، تاثيرپذيري لازم را نگرفته و مشخص است كه آن تنبيه كاملا بي‌فايده بوده و با روش ديگري بايد جايگزين شود.

تنبيه‌هايي كه نبايد از آنها استفاده كنيد
انتخاب شيوه‌اي كه براي تنبيه كودك استفاده مي‌كنيم از اهميت زيادي برخوردار است. انتخاب شيوه نادرست اثرات مخربي بر سلامت رواني كودك مي‌گذارد. دكتر خوشابي اين روش‌ها را با شما در ميان مي‌گذارد:

جملات ممنوعه
جملاتي مانند «ديگر مادرت نيستم»، «فقط پدر فلاني هستم»، «دوستت ندارم» يا «از اين به بعد با تو قهرم» از جمله جملات ممنوعه‌اي است كه نبايد هنگام سر زدن خطا و رفتار غلط با كودك در ميان گذاشت. اين جملات به معناي طرد كردن عاطفي كودك و از مصاديق كودك‌آزاري است و والدین باید به شدت ازبه زبان آوردن آن پرهیز کنند.

بازخورد احساسي داشته باشيد
بهترين روش در كنار تنبيه‌هاي صحيح آن است كه پدر و مادر احساس‌شان را با كودك در ميان بگذارند. نبايد به او بگويند چون بچه بدي هستي از دست تو ناراحتم بلكه بايد به او بگويند به خاطر اين رفتار بدي كه انجام دادي از تو عصباني و ناراحتم و الان نمي‌توانم با تو صحبت كنم يا جواب سوالت را بدهم؛ البته اين مدت زمان نبايد بيشتر از 30 دقيقه شود.

حساب شده عمل كنيد
در صورتي كه والدين از شيوه محروم كردن كودك از اسباب‌بازي‌هايش استفاده مي‌كنند بهتر است براي 3تا2 ساعت اين روند را ادامه دهند و در پايان به‌طور مستقيم اسباب‌بازي را به كودك ندهند چون ممكن است كودك به خاطر محروميتي كه كشيده آن را پرت كند. باید اسباب‌بازي را در اتاقش گذاشت تا خودش سراغش رود.

نقش بازي كنيد
در شرايطي كه كودك‌تان پرخاشگري دارد سعي كنيد نقش فرد عصباني را بازي كنيد و مراقب باشيد با عصبانيت براي تنبيه او تصميمي نگيريد. هرگز نبايد با بچه‌اي كه پرخاشگري فيزيكي دارد همان‌گونه برخورد كرد تا بفهمد كارش اشتباه است چون در اين شرايط والدين خود را هم‌سن كودك كرده‌اند و روش تنبیهی‌شان از موضع بالا نيست.

منبع:مجله سیب سبز

برترین ها

منبع:بیتوته